Suốt dọc con đường dài từ Tà Xùa về Hồng Ngài, Bắc Yên, Sơn La nay đã làm đường ven xã, những thửa ruộng bậc thang cùng vô vàn ruộng ngô bạt ngàn xanh gợi về hình ảnh trong tác phẩm của nhà văn Tô Hoài.
Đường Bắc Yên (Sơn La) nối cùng Trạm Tấu (Yên Bái).Đường lên Hồng Ngài giờ có thể đi theo 3 hướng. Từ Trạm Tấu, Yên Bái trèo đèo qua với con đường đã liên thông giữa hai tỉnh Sơn La - Yên Bái. Từ thành phố Sơn La về huyện Bắc Yên chừng 80 km, vượt qua con đèo Chẹn dài 20 km, dọc sông Đà để về trung tâm huyện Bắc Yên. Và một con đường đi từ phía Mường Cơi, Phù Yên đi vào. Dù chạy từ phía nào để đến với Hồng Ngài cũng đều vượt qua những dãy núi trùng trùng điệp điệp với cảnh sắc hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc.
Bây giờ Tà Xùa, Hang Chú, Xím Vàng hay Hồng Ngài, những cái tên lạ mà quen đều đã có đường xe lên đến xã. Vùng cao Bắc Yên hôm nay xanh mướt trong một màu xanh của ngô, táo mèo và cây chè.
Đường vào Hồng Ngài đi bên núi bên đồi. Cảm giác được bước vào quê hương của A Phủ, một trong những nhân vật nổi bật trong sách giáo khoa khiến nhiều người háo hức. Dân số huyện Bắc Yên (Sơn La) đa phần là đồng bào người H'Mông. Tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" do nhà văn Tô Hoài viết năm 1952 được xây dựng từ những nguyên mẫu có thật trong đời sống xã hội thời bấy giờ ở Tường Sơn, Châu Phù Yên (cũ) thuộc huyện vùng cao Bắc Yên, tỉnh Sơn La ngày nay.
 |
Cổng hang A Phủ. |
Xã Hồng Ngài giản dị giữa thung lũng xanh. Vào xã hiện còn vài km đường đất. Đến mùa mưa cũng làm nản lòng nhiều tay lái lạ. Hồng Ngài hôm nay đã khác rất nhiều so với trước kia. Phiên chợ họp ríu rít đông đảo bà con dân tộc. Mùa táo mèo, đâu đâu cũng thơm phức hương táo quyến rũ. Vào Hồng Ngài, bạn nên nhờ dân bản chỉ đường lên thăm hang A Phủ, được xem là nơi vợ chồng A Phủ từng trốn khỏi ách của cha con thống lý Pá Tra.
Đường từ Hồng Ngài sang Tà Xùa giờ đã được mở. Một bên Sơn La đã đổ đường bê tông, bên Yên Bái vẫn nhấp nhổm trên đường đất nhưng cảnh thiên nhiên vô cùng hùng vĩ. Tà Xùa cao gần 2.000 m so với mặt nước biển, cách huyện Bắc Yên 20 km, mờ mịt trong sương mù. Quãng đường ấy cũng là quãng đường chạy trốn của vợ chồng A Phủ khi xưa, tìm đường về với cách mạng.
 |
Nghỉ chân trên đường về bản. |
Tà Xùa đẹp đến nao lòng bởi những thửa ruộng bậc thang thấp thoáng trong sương, những cô gái Mông vừa đứng thêu vừa hát bài ca núi rừng, hoa dại nở và những cây chè trăm tuổi lừng lững.
Chè Tà Xùa xuất xứ từ xã Tà Xùa cách huyện Bắc Yên, Sơn La khoảng 14km đường rừng núi cheo leo. Cây chè ở đây rất đặc biệt, có búp trắng cánh vàng tạo một hương vị đặc trưng riêng mà không nơi nào có được.
Các Sản Phẩm Chè Tà Xùa Nổi Tiếng
Chè được bà con dân tộc Mèo sao tẩm trực tiếp. Hiện nay cây chè già nhất có lẽ ở bản Trung Trinh.
Rót chè vào chiếc chén Bát Tràng thật đẹp, chè Tà Xùa mang một mùi hương có phần giống chè Thái Nguyên, lại có vị khang khác lan tỏa. Nhấp một ngụm chè, cảm giác đầu tiên là vị đắng chát sau đó dần chuyển sang ngọt, vị ngọt thấm sâu vào trong cổ họng làm tan đi sự mỏi mệt...
Nước chè có mầu nâu sẫm không xanh như chè Thái Nguyên. Một ấm chè nhỏ nhưng sau bốn, năm lần thêm nước, màu nâu sẫm đó và hương vị chè vẫn còn giữ nguyên, những búp chè nở bung ra như những cánh hoa.
Chè Tà Xùa có lẽ đã gửi hương của mình nơi vùng đất này rồi, nếu đem cây chè tới trồng ở nơi khác thì không còn được hương vị đặc trưng của nó nữa. Chè Tà Xùa kén nước lắm đấy, tốt nhất là nước suối của vùng này, nếu ở dưới xuôi thì phải là nước khoáng đun sôi mới ngon.
Thật lạ, cây chè Tà Xùa chỉ ngon ở mảnh đất trồng ra nó, nuôi sống nó, như một đứa con gắn chặt với đất mẹ.
Chè Tà Xùa vẫn nức lòng người bấy lâu như câu chuyện "Vợ chồng A Phủ" mà ai cũng nhớ cho đến hôm nay.