Thảo dược làm mát gan và chữa bệnh gan

Trong rất nhiều loại thảo dược đã được dân gian kết tụ thành các bài thuốc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gan, Diệp hạ châu đắng – Vọng cách – Nhân trần là ba thảo dược được đánh giá cao hơn cả về công dụng.

Diệp hạ châu đắng

Diệp hạ châu đắng còn có tên gọi phổ biến khác là cây chó đẻ răng cưa. Loại dược liệu quý này đã được dân gian sử dụng hơn 2.000 năm nay, nhằm điều trị viêm gan vàng da, rối loạn tiêu hóa, diệt khuẩn, chữa viêm...

Trong Đông y cổ truyền, loài thuốc này được nhận định có vị đắng, hơi ngọt, tính mát, có tác dụng kích thích tiêu hóa, tăng tiết mật.

Công dụng chính là làm mát gan, mát máu, giải độc gan, hạn chế tác động sinh trưởng của vi rút (đặc biệt là vi rút viêm gan B).

Những tác dụng này cũng đã được Y học hiện đại công nhận và sử dụng. Chất đắng (phyllathin, hypophyllanthin, triacontanal) trong Diệp hạ châu đắng có nhiều tác dụng chữa bệnh, đặc biệt là khả năng giải độc, khôi phục chức năng bình thường của gan, rất tốt trong các trường hợp suy giảm chức năng gan do sử dụng nhiều bia rượu. Các chất này làm gia tăng lượng glutathione - chất bảo vệ gan thường bị thiếu trầm trọng ở những người thường xuyên sử dụng bia rượu. Năm 1995, các nhà khoa học Brazil cũng phát hiện tác dụng giảm đau mạnh và bền vững của loài cây này. Tác dụng này được cho là do nhờ acid gallic có trong Diệp hạ châu đắng, có khả năng hỗ trợ chữa trị tình trạng viêm gan, tổn thương gan do bia rượu.

Vọng cách

Vọng cách có tên khoa học là Premma integrifolia L. Đặc điểm toàn cây có mùi thơm, rễ có vị hăng đắng. Vọng cách được dân gian lưu truyền về khả năng lá cây chữa viêm gan A, chữa lỵ, tiêu hóa kém; rễ dùng chữa đau bụng, ăn không tiêu, sốt, chữa bệnh về gan, tiểu đường…

Năm 2008, các nhà khoa học thuộc Viện dược liệu, Viện khoa học công nghệ, phối hợp cùng 2 trường Đại học Y và Dược Hà nội đã tiến hành một số đề tài nghiên cứu khoa học về cây Vọng cách. Kết quả cho thấy, lá vọng cách có tác dụng bảo vệ gan, chống viêm và giảm đau. Cao lỏng lá Vọng cách làm giảm men gan ALT, biểu hiện tổn thương gan giảm, mật độ gan mềm hơn, bị bạc màu ít hơn, các điểm tổn thương cũng ít hơn. Kết quả của nghiên cứu này cũng đồng nhất với tác dụng bảo vệ gan, đặc biệt trước các tổn hại gây ra bởi bia rượu mà dân gian từng đúc kết kinh nghiệm. Đây là những bằng chứng khoa học đầu tiên về tác dụng sinh học của cây

Nhân trần

Nhân trần là vị thuốc đã quá quen thuộc đối với người Việt Nam. Theo sách thuốc cổ, nhân trần vị hơi đắng, tính hơi hàn; có công dụng thanh nhiệt, được dùng để làm mát gan, chữa các chứng tiểu tiện bất lợi, viêm loét da do phong thấp.

Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, về tác dụng đối với gan, nhân trần có khả năng làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài xuất dịch mật; bảo vệ tế bào gan và phòng chống tích cực tình trạng gan nhiễm mỡ; giải nhiệt, giảm đau và chống viêm; cải thiện công năng miễn dịch và ức chế trực tiếp sự tăng sinh của tế bào ung thư.

Là các loại thảo dược quý, nhưng ưu điểm của Diệp hạ châu đắng – Vọng cách – Nhân trần là rất dễ mọc, dễ sống, khá phổ biến tại nhiều vùng đất của Việt Nam. Tuy nhiên, trước đây các loại thảo dược này thường được ông cha ta sử dụng riêng rẽ, hoặc chưa được kết hợp một cách tối ưu. Hiện nay, sau một công trình nghiên cứu giữa …, ba loại thảo dược này đã được kết hợp khoa học trong sản phẩm bảo vệ gan Hamega. Hơn nữa, các thảo dược này cũng được trồng và chế biến theo quy trình chuẩn hóa, trở thành nguồn nguyên liệu sạch cho Hamega.